اثر لایه‌گذاری گرم، اسید جیبرلیک و آب ‌اکسیژنه بر جوانه‌زنی بذر کیکم ‏قفقازی (Acer monspessulanum subsp. ibericum M.B.)

به‌منظور بررسی شکست ‌خواب و جوانه‌زنی بذر کیکم ‌‏قفقازی‌، بذرها از ارتفاع 1900 متری جنگل گوگلی شهرستان سوادکوه جمع‌آوری شد. به‌دنبال پیش‌تیمار لایه‌گذاری گرم (0 ، 4، 8 و 12 هفته در دمای 20 درجة سانتی‌گراد)، بذرها به مدت 24 ساعت در دو آزمایش جداگانه 1) محلول‌ اسید جیبرلیک (0، 250، 500 و 1000 میلی‌گرم در لیتر) و 2) محلول آب ‌اکسیژنه (0، 1، 2 و 3 درصد) قرار گرفتند و بلافاصله به محیط لایه‌گذاری سرد (4 درجه سانتی‌گراد به مدت 41 هفته، با احتساب دورۀ پیش‌تیمار گرم) انتقال یافتند. هر دو آزمایش‌ بر مبنای طرح پایۀ کاملاً تصادفی و در قالب فاکتوریل با سه تکرار انجام گرفت. نتایج نشان داد که به‌رغم پوسته سخت، بذر کیکم‏ قفقازی‌ مشکلی در جذب آب ندارد. نتایج حاکی از تأثیر مثبت افزایش دورۀ پیش‌تیمار لایه‌گذاری گرم بر مؤلفه‌های جوانه‌زنی بود، به‌طوری که جوانه‌زنی از 13 به 76 درصد و سرعت جوانه‌زنی از 4/1 به 8/3 عدد (در هفته) ترقی کرد. این در حالی‌ است که زمان شروع جوانه‌زنی از 20 به 13 هفته و مدت زمان جوانه‌زنی 50 درصد بذرها از 10 به 6 هفته کاهش یافت. تاثیر محرک‌های جوانه‌زنی با افزایش غلظت و مدت پیش‌تیمار لایه‌گذاری گرم مشهود بود، به‌طوری که جوانه‌زنی در غلظت‌های 500 و 1000 میلی‌گرم در لیتر اسید ‌جیبرلیک برابر با 64 درصد، و در غلظت‌های 2 و 3 درصد آب اکسیژنه به‌ترتیب برابر با 56 و 73 درصد بود. با افزایش مدت پیش‌تیمار لایه‌گذاری گرم، روند کلی سرعت جوانه‌زنی در همۀ غلظت‌های هر دو محرک حالت افزایشی داشت. به‌طورکلی، به‌لحاظ سهولت کار و صرفه‌جویی در هزینه‌ها، گزینۀ مناسب برای رفع خواب بذر کیکم‏‌ قفقازی استفاده از لایه‌گذاری گرم- سرد (بدون کاربرد محرک‌های یاد‌شده) است.